Śledziowate

Śledziowate

Śledziowate (Clupeidae) – rodzina ryb śledziokształtnych, głównie morskich, obejmująca między innymi śledzie, szproty, sardynki, sardynele i sardynopsy. Są to ryby użytkowe o bardzo dużym znaczeniu gospodarczym, zajmują czołowe miejsce w światowym rybołówstwie.

Obszar występowania:
Wody całego świata, głównie przybrzeżne wody morskie pomiędzy 70° N a 60° S. Większość śledziowatych to gatunki morskie, nieliczne są słodkowodne lub dwuśrodowiskowe. W Morzu Bałtyckim występuje sałaka (podgatunek śledzia atlantyckiego), aloza, parposz i szprot.

Cechy charakterystyczne:
Ciało wydłużone, od zaokrąglonego do silnie spłaszczonego, o długości od 2 do 75 cm. Śledziowate są bardzo sprawnymi, zwrotnymi pływakami zdolnymi przemierzać znaczne przestrzenie. Pojedyncza, mała płetwa grzbietowa ułożona jest pośrodku grzbietu, płetwy brzuszne znajdują się w pobliżu linii podstawy płetwy grzbietowej, płetwa ogonowa jest głęboko wcięta. U niektórych gatunków płetwa grzbietowa i płetwy brzuszne nie występują. Linia boczna u większości gatunków jest niewidoczna, u niektórych występuje tylko na pierwszych łuskach za głową. Łuski cykloidalne. Ubarwienie srebrne z ciemniejszym grzbietem.


Odżywianie:
Żywią się planktonem, a większe osobniki drobnymi rybami. Pływają najczęściej w ławicach, czasami bardzo dużych.

Znaczenie gospodarcze:
Śledziowate zajmują pierwsze miejsce w światowych połowach rybołówstwa. Są wykorzystywane przede wszystkim z powodu mięsa nadającego się do użytku w stanie świeżym, wędzonym, po zamrożeniu lub zasoleniu, w postaci konserw i marynat. Poza tym są wykorzystywane w przetwórstwie rybnym. Mięso śledzi jest delikatne, ale tłuste.

Do gatunków o największym znaczeniu gospodarczym należą śledź atlantycki, śledź pacyficzny, sardynki i szprot.

Już od wieków śledź jest najważniejszą przemysłową rybą północnego Atlantyku. Kiedyś sądzono, że żyjące w nim populacje tej ryby są jednorodne. Dzisiaj wiadomo, że tworzy ona różne biologiczne, nie mieszające się ze sobą populacje, charakteryzujące się odmienną porą, miejscem oraz warunkami tarła.

Śledź to stadna ryba strefy otwartego morza, zazwyczaj spędzająca dzień bliżej dna, nocą podchodząc ku powierzchni wody. Miejsca tarła i pora rozrodu są różne dla poszczególnych ras. Złożona ikra opada na dno, układając się na nim "dywanem" w kilku warstwach (do ośmiu), zwabia to naturalnie wielu amatorów ikry, np.: przybrzeżne ryby. W pierwszych stadiach rozwoju larwy są bardzo długie i smukłe; przy długości około 3–6 cm (zależnie od rasy) przeobrażają się, przybierając już postać młodych śledzi. Tworzą one ogromne stada, w których często zmieszane są z młodymi szprotami, ciągnąc następnie do wód przybrzeżnych, zatok i fiordów. Dopiero po 6 miesiącach schodzą w głębsze wody. gdzie tworzą ogromne stada, złożone z osobników będących w tym samym wieku. Dojrzałość płciową śledzie bałtyckie uzyskują w 2–3 roku, natomiast śledzie atlantyckie w 5–8 roku życia.

Z rodziny tej wyodrębniono kilka gatunków takich, jak:
śledź atlantycko – skandynawski
śledź azowski
śledź bałtycki
śledź czarnomorski
śledź dołgiński
śledź kizyłagoczewski
śledź Suworowa
śledź szelfowy

Śledź atlantycki, śledź oceaniczny (Clupea harengus) – nieduża, ławicowa ryba morska z rodziny śledziowatych, blisko spokrewniony ze śledziem pacyficznym. Obydwa gatunki – powszechnie określane nazwą śledź – miały olbrzymie znaczenie gospodarcze stanowiąc główny cel połowów w rybołówstwie morskim. W wyniku przełowienia w latach 90. XX wieku liczebność poszczególnych populacji znacznie się zmniejszyła, jednak nadal śledzie są bardzo ważnymi rybami użytkowymi.

Występowanie:
Śledź atlantycki zasiedla wody strefy umiarkowanej i chłodnej północnego Atlantyku od Oceanu Arktycznego do kanału La Manche i Morza Bałtyckiego. Ryby te żyją w toni wodnej na głębokościach do 250 m. Przebywają w dużych grupach zwanych ławicami. W Morzu Bałtyckim występuje podgatunek śledzia atlantyckiego, śledź bałtycki (C. h. membras) zwany sałaką.

Cechy charakterystyczne:
Ciało silnie bocznie spłaszczone, wrzecionowate, o długości ok. 30 cm (maksymalnie do 45 cm), grzbiet zielononiebieski, brzuch i boki srebrzyste. Niewielki otwór gębowy z dobrze uzębionym lemieszem, głowa bezłuska. Płetwa ogonowa głęboko wcięta, widlasta. Nasada płetwy grzbietowej jest położona przed nasadą płetw brzusznych, co różni śledzia od bardzo podobnego szprota, u którego układ tych płetw jest odwrotny. Linia boczna śledzia atlantyckiego nie jest widoczna, łuski łatwo wypadają. Pęcherz pławny jest połączony z przewodem pokarmowym i, dodatkowym przewodem prowadzącym w okolicę odbytu, z otoczeniem zewnętrznym, co umożliwia szybkie wypuszczenie powietrza.


Odżywianie:
Śledzie odżywiają się planktonem – drobnymi skorupiakami i larwami ryb. Odbywają wędrówki w poszukiwaniu pokarmu. W dzień żerują bliżej dna, nocą bliżej powierzchni.


Rozród:
Dojrzałość płciową osiągają od 2–3 roku życia w przypadku śledzia bałtyckiego do 5–8 roku u populacji oceanicznych. Samica, w zależności od wieku i wielkości, składa od 10 000 do 100 000 jaj. Ikra jest kleista i ciężka, łatwo opada na dno i się do niego przykleja. Larwy przeobrażają się przy długości 3–6 mm, po czym płyną wielkimi stadami w stronę płytkich wód przybrzeżnych, gdzie pozostają do osiągnięcia 6 miesięcy. Dojrzałe ryby przenoszą się w głębsze wody. Śledź atlantycki żyje 20–25 lat.




Znaczenie gospodarcze:
Jeden z ważniejszych gatunków rybołówstwa morskiego. Popularny w zastosowaniach kulinarnych od zamierzchłych czasów dzięki łatwości przechowywania po zasoleniu. Spożywany jest również w stanie świeżym, wędzonym, po zamrożeniu, w postaci konserw i marynat.



Podgatunki:
Clupea harengus harengus
Clupea harengus membras – sałaka
Clupea harengus Suworow

Sałaka, śledź bałtycki (Clupea harengus membras) – bałtycki podgatunek śledzia atlantyckiego. Poławiany gospodarczo.


Występowanie:
Wschodnia część Morza Bałtyckiego.


Opis :
Śledź bałtycki jest skarlałą formą śledzia oceanicznego (atlantyckiego), jest od niego mniej tłusty i wcześniej dojrzewa płciowo – w drugim lub trzecim roku życia. Dorasta do ok. 24 cm długości. Tarło odbywa nad żwirowatym lub kamienistym podłożem, zwykle na głębokości 7–10 m. Samica składa do 100 000 ziaren lepkiej ikry.

W latach 70. i 80. XX wieku połowy śledzia w Bałtyku przekraczały 400 000 ton rocznie.

Śledzie w handlu:

Śledzie solone, dostępne w handlu, ze względu na smak i jakość mięsa dzielimy na:
• pełnotłuste, zwane też "dziewiczymi" – bardzo delikatne, bez mlecza i ikry, poławiane w maju
• tłuste, tzw. pełne – delikatne, z mleczem lub ikrą, łowione od lipca do września
• chude, zwane "pustymi" lub "wytartymi", łowione od października

Świeże śledzie (zwane także "zielonymi") powinny mieć lekko żółtawe, jędrne i elastyczne mięso. Ich łuska powinna być błyszcząca, skrzela różowo–czerwone, a oczy przezroczyste i wypukłe. Powinny mieć swoisty zapach bez obcych nut. Uwaga! Bardzo szybko się psują.

W ofercie handlowej coraz częściej możemy natknąć się na obco brzmiące nazwy gatunków śledzi i jego przetworów. Warto się w nich orientować. I tak:
• maties (uliki) – to gatunek śledzia holenderskiego, poławianego wczesną wiosną. Bardzo smaczny i łatwy w obróbce
• iwashi – to śledź najpopularniejszy odławiany na Bałtyku, a także na Atlantyku. Idealny do zimnych przekąsek
• pikling – to śledź wędzony, uznawany za najsmaczniejszy, wędzony w gorącym dymie
• kiper – to filet przygotowany z dobrych gatunkowo, świeżych śledzi. Zanim trafi na półki sklepowe, moczony jest w solance, a potem wędzony. Wykorzystywany m.in. do robienia pasztetów
• rolmopsy – to zwinięte filety śledziowe, spięte drewnianymi pałeczkami i konserwowane w kwaśnej zalewie z przyprawami

©2024 Firma Luxfish: wieloletnie doświadczenie w branży, bogaty asortyment, wysoka jakość, sprawna i szybka obsługa Klienta, własne chłodnie, system kontroli HACCP.
Luxfish: import ryb, eksport ryb.
Serdecznie zapraszamy do skorzystania z naszej bogatej oferty!

Informacje o rybach i owocach morza oraz zdjęcia pochodząń m.in. z portali: http://www.pl.wikipedia.org oraz http://www.fishbase.org