Małże

Małże (Bivalvia, Lamellibranchia, z gr. bi – dwa + łac. valva – skorupka) –gromada obejmująca morskie i słodkowodne mięczaki (Mollusca) o dwubocznie spłaszczonym ciele, składającym się z tułowia zwanego workiem trzewiowym i nogi, pozbawione głowy. Worek trzewiowy okryty jest dwoma bocznymi płatami płaszcza wytwarzającymi dwuklapową muszlę. Obie połówki muszli połączone są więzadłem i u niektórych gatunków zamkiem. Więzadło rozchyla połówki muszli zaś zamykają je mięśnie zwieracze.
Woda wpływa do jamy płaszcza małży przez otwór zwany syfonem wlotowym (wpustowym), a wypływa syfonem odpływowym (wyrzutowym). U małży zanikła charakterystyczna dla mięczaków tarka w gardzieli. Na nodze małży umieszczony jest gruczoł bisiorowy, produkujący krzepnące nici zwane bisiorem, służące do przymocowania małża do podłoża.

Małże oddychają za pomocą skrzeli.

Wielkość muszli małży jest bardzo zróżnicowana, od kilku milimetrów do ponad metra u Tridacna gigas.

Najbardziej znanym małżem jest omułek jadalny (Mytilus edulis). W Polsce występuje ponad 20 gatunków małży słodkowodnych, m.in.: szczeżuja pospolita (Anodonta piscinalis), kilka gatunków skójek (Unio), racicznica zmienna (Dreissena polymorpha).

W Morzu Bałtyckim żyje m.in. sercówka pospolita (Cardium glaucum) i małgiew piaskołaz (Mya arenaria).

Znaczenie:
Aby pokryć zapotrzebowanie na pokarm, wielkie małże filtrują w ciągu godziny do 1,5 l wody. Dzięki temu oczyszczają zbiorniki wodne z nadmiaru substancji organicznych.

Stanowią też pokarm dla wielu innych organizmów (m.in. dla szkarłupni, ryb, wydr, piżmaków, a także dla człowieka).
Perły są wykorzystywane w przemyśle jubilerskim.
Niektóre małże przynoszą szkody gospodarce np. świdrak okrętowiec, drążący w drewnie kanały o długości 30 cm i niszczący w ten sposób urządzenia portowe i drewniane kadłuby łodzi.

Małże św. Jakuba (przegrzebki). Jego pomarańczowe gonady są niezwykłym smakołykiem, natomiast kremowo–białe, zwięzłe mięso mięśnia zwieracza odznacza się lekko słodkawym, delikatnym smakiem.

Małże Błękitne (omułki)– jest to małża osiadła i jej ławice potrafią zajmować kilka kilometrów kwadratowych.
Mięso omułków odznacza się wysoką wartością odżywczą (sole mineralne, żelazo, wit.: A, B, C i D). Ich sprężyste mięso charakteryzuje się lekko słonawym smakiem. Są uniwersalnym składnikiem kulinarnym.

Małże

Małże vongole – są to małże bardzo małe. Mimo swoich gabarytów są cenionym przysmakiem. Mają delikatne i bardzo smaczne mięso, które może być serwowane również na surowo. Małże vongole są bardzo popularne w Europie Zachodniej i Południowej.

Małże nowozelandzkie, ( perna canaliculus), poławiane są tylko w wodach Nowej Zelandii. Małża nowozelandzka należy do jednych z największych w swoim gatunku i osiąga do 24 cm długości.
Ich muszle mają piękny, zielony kolor.
Małże nowozelandzkie są hodowane w specjalnie do tego wyznaczonych miejscach nadbrzeżnych, zamkniętych dla ruchu wodnego i powietrznego, odznaczających się dzięki temu szczególną czystością.
Ich mięso jest znane z właściwości leczniczych – min. wpływa bardzo korzystnie na stawy.
Najczęściej gotuje się je na parze w wywarze bulionowym lub spożywa duszone, jako dodatek do sałatek oraz zup.

Mięso małży charakteryzuje się niezwykłą konsystencją i gładkością. Jest szeroko wykorzystywane w gastronomii ze względu na niepowtarzalny smak. Zawiera min. kwasy Omega 3, witaminy B2 i B5 oraz cynk. Większe małże twardoskorupowe, o bardziej wyrazistym smaku, są używane do zup. Mniejsze je się na surowo, większe można gotować otwarte i podawać z roztopionym masłem.